Meertalig Zuid-Tirol

0
411

In Zuid-Tirol/Südtirol wonen Duitsers, Italianen en Ladiniërs. Er zijn meer dan 40 Duitstalige dialecten, die tot het Zuid-Beiers worden gerekend. Italiaans wordt het meest gesproken in de hoofdstad Bolzano/Bozen, in de stad Meran/Merano en in het zuiden van de regio. In de rest van Zuid-Tirol is de voertaal hoofdzakelijk Duits, behalve in de dalen Alta Badia en Val Gardena. De 18.000 bewoners van deze twee dalen spreken Ladinisch, de ruim 1000 jaar oude ‘oertaal’ van Zuid-Tirol. Ontstaan uit het Latijn dat de soldaten spraken die deze gebieden ‘veroverden’.

  • 70% van de bevolking heeft Duits als moedertaal, 25% Italiaans en 5% Ladinisch.
  • Scholen zijn in Zuid-Tirol ingedeeld naar taal. Als eerste vreemde taal leren schoolkinderen Duits of Italiaans, terwijl de kinderen in de Ladinische dalen alle drie de talen leren.
  • 98% van de Italiaanstaligen woont in de steden. Van de Duitstalige bevolking woont 72% op het platteland en van de Ladiniërs leeft 87% in de dalen Val Gardena en Alta Badia.
  • In de stad Bolzano/Bozen spreekt meer dan 70% van de bevolking Italiaans, het hoogste percentage van Zuid-Tirol. Dit heeft onder andere te maken met de (gedwongen) Italianisering van Zuid-Tirol na de Eerste Wereldoorlog.

Duits
Duits is de meest gesproken taal in Zuid-Tirol en de moedertaal van ca. 70% van de bevolking. Deze grote verspreiding van het Duits is te danken aan de Germaanse, Alemaanse en Beierse stammen die zich ooit hebben gevestigd in wat nu Zuid-Tirol is. Toch kan het gebeuren dat de taal u vreemd in de oren klinkt, zelfs als u goed Duits spreekt. Het gesproken dialect is vaak lastig te verstaan.

Italiaans
Met 26% is het Italiaans de tweede taal in Zuid-Tirol en in cultuurhistorisch opzicht de jongste loot aan de stam. De grootste groei van de Italiaanstalige bevolking vond plaats tijdens het fascisme onder Mussolini, die Zuid-Tirol met alle middelen probeerde te italianiseren. Overigens spreken de Duitstalige inwoners ook vaak (zeer) goed Italiaans. En Ladinisch is sterk verwand aan het Italiaans.

Ladinisch
Met minder dan 5% is het Ladinisch met afstand de kleinste taal in Zuid-Tirol. De taal op zich is echter de oudste van de drie. Het Ladinisch, ook wel Reto-Romaans genoemd, is een Neolatijnse of Romaanse taal. Hij is voortgekomen uit het vulgair Latijn en het Reto-Romaans dat werd gesproken door de Romeinen die in de eerste eeuw voor Christus de Alpen veroverden. De meeste Ladiniërs wonen in Val Gardena of in Alta Badia. Verder wordt er nog Reto-Romaans gesproken in het Zwitserse kanton Graubünden, in sommige dalen van Trentino in Italië en in de regio Friuli-Venezia Giulia.